«Ён не самотны…» Данута Бічэль пра Алеся Чобата

Алесь Чобат прыйшоў у грамадскае жыццё Горадні як палітык. Пісьменнікам ён стаў услед за палітыкам. Яго погляды і яго слова не мяняліся. Толькі дасканаліліся, узмацняліся. Чобат прыйшоў адначасна ў літаратуру і ў адраджэнскі рух са сваімі думкамі, са сваёй праўдай.

Памерла маці Алеся Юркойця

31 кастрычніка стала вядома пра смерць маці Алеся Юркойця — краязнаўцы, асветніка і папулярызатара беларускай культуры і мовы. Алесь быў асуджаны на 7 год зняволення па справе мытнікаў — сваёй віны ён не прызнаў.

«Мы маем права маліцца на сваёй мове за свой народ і дзяржаву»

Святар Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы Леанід Акаловіч нарадзіўся ў перадваенным Мінску, бачыў Якуба Коласа, вучыўся з Барадуліным і Бураўкіным, працаваў зваршчыкам, служыў у войску ў Пячах. Склаў дзясяткі радаводаў, выдаў паўтары сотні навуковых прац па праблемах беларускай мовы, анамастыкі, генеалогіі, краязнаўства. Сёння айцец Леанід святкуе 80-годдзе.

Анатоль Сыс: Чалавек агню

Барыс Кіт — беларус, які даслаў чалавека на Месяц

Ён застаў дарэвалюцыйную Расію, пад пагрозай жыцця з боку акупацыйнай улады аднавіў дзясяткі ўстаноў навучання, стварыў касмічнае паліва і літаральна запусціў чалавека на Месяц. Барыс Кіт быў самым старым беларусам у свеце і тлумачыў сваё доўгае жыццё беларускімі генамі, а яшчэ шматлікімі заслугамі ўнёс сваё імя ў капсулу часу, якая цяпер ўмураваная ў сцяну амерыканскага Капітолія. Матэрыял Onliner — пра беларускага генія, які вывеў сусветную касманаўтыку на новы ўзровень.

Лёс намесніка міністра замежных спраў БНР

Ён быў беларускім консулам, намеснікам міністра замежных спраў БНР, ад’ютантам генерала Урангеля, заснаваў Беларускую народную Самапомач, яго падазравалі ў забойстве Кубэ, быў актывістам у жыцці беларускай дыяспары ў ЗША, яго не любіла Ларыса Геніюш… Гэта не хто іншы, як беларус Іван Ермачэнка.

Сайман Кузнец — паляшук, які прыдумаў валавы ўнутраны прадукт і атрымаў Нобелеўскую прэмію

Калі размова заходзіць пра дасягненні беларусаў, хтосьці адразу згадвае ў адным сказе Нобеля і Алексіевіч — і ўсё гэтым абмяжоўваецца. Праўда ж у тым, што выхадцаў з Беларусі, якія паспяхова шчыравалі ў сваёй галіне, вельмі шмат. Іншая справа, што дасягаць поспехаў ім часта даводзілася не на сваёй зямлі.

Сувязь з продкамі, «хвароба патрыятызму» і ўнутраная свабода

Рыцары існуюць. Як і раней, сёння яны б’юцца на мячах, шаблях і дзідах. А яшчэ шануюць гісторыю ды распавядаюць пра яе дзецям і дарослым. Адзін з такіх сучасных рыцараў — Юры Усціновіч.

«Я не хачу быць знакамітым беларускім пісьменнікам». Як Горват жыве пасля хайпу

Аднойчы Андрэй убачыў палац. Гэта было ў 2006 годзе ў Нароўлі — паблізу ад Чарнобыльскай зоны, на беразе буйной ракі, стаяла былая сядзіба Горватаў і вабіла сваёй містычнай постаццю. З тых часоў шмат чаго змянілася — Андрэй пасталеў, папрацаваў дворнікам у Купалаўскім, з’ехаў з Мінска ў палескую вёску і стаў знакамітым беларускім пісьменнікам (прабач, Андрэй). Адно засталося нязменным: палац разбураецца, а разам з тынкоўкай, цэглай і абяцаннямі паступова губляецца вера ў тое, што чалавек можа спыніць час. Ці хаця б адваяваць яго ў прыроды і іншых людзей.

Ніл Гілевіч: Калі хочам жыць, павінны ратаваць мову

Сёння Народнаму паэту Беларусі Нілу Гілевічу споўнілася б 88 гадоў. Мы вырашылі ўзгадаць яго інтэрв'ю, зробленае за паўгода да смерці ў 2016-м. Ужо тады Ніл Сымонавіч некалькі гадоў не выходзіў са сваёй кватэры на вуліцы Карла Маркса, але па-ранейшаму сачыў за навінамі, шчыра цікавіўся беларускай літаратурай і палітыкай. І тыя яго думкі ўсё яшчэ актуальныя сёння.

Карпацкі легінь Дмытро Паўлычка

Экзатычнае слова «легінь» існуе ва ўкраінскай мове для азначэння хлопца, які нарадзіўся ў Карпатах і надзелены ўсімі станоўчымі якасцямі, што ўвайшлі ў ментальны імператыў народа. Менавіта такі чалавек — зорка сусветнай паэзіі Дмытро Паўлычка.

Непрадказальны Юры Гумянюк

Сёння гарадзенскаму паэту, празаіку і журналісту Юрыю Гумянюку споўнілася б 50 гадоў. 

Генерал ад беларусізацыі

Унікальны чалавек жыве ў Лідзе. 21 верасня ён адзначае сваё 65-годдзе.

Віктар Івашкевіч: рамантык на барыкадах

Сёння журналісту і палітыку Віктару Івашкевічу споўнілася б 60 гадоў. Ён заўчасна пакінуў гэты свет пасля цяжкай хваробы ў кастрычніку 2013 года, шмат зрабіўшы і яшчэ так шмат не паспеўшы зрабіць. 

Генадзь Карпенка: прафесіянал, рэфарматар, чалавек

Маштаб асобы ў гісторыі вызначаецца здзейсненымі справамі. За свае 49 гадоў Генадзь Карпенка праявіў сябе як навуковец-вынаходнік, доктар навук і кіраўнік аднаго з буйных беларускіх заводаў, а затым і гарадоў, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР, дэпутат і намеснік старшыні Вярхоўнага Савета. Сёння Генадзю Карпенку споўнілася б 70, і мы вырашылі ўзгадаць адну з самых недаследаваных старонак яго палітычнай біяграфіі — «маладзечанскі перыяд».

«Летапісец беларускага року»: дзеячы культуры ўзгадваюць Вітаўта Мартыненку

29 верасня Вітаўту Мартыненку магло б споўніцца 60 гадоў. Вядомы журналіст, пісьменнік і паэт, стваральнік азначэння «беларускі рок», Мартыненка быў аўтарам шматлікіх публікацый на тэмы нацыянальнай музыкі, літаратуры, грамадска-палітычнага жыцця. Ён стаяў ля вытокаў сапраўднай музычнай рэвалюцыі і шмат у чым паспрыяў з’яўленню і развіццю беларускай незалежнай сцэны.

Чалавек, якога баяўся Лукашэнка

Да гэтага чалавека нельга было ставіцца абыякава. Адны яго лічылі кар’ерыстам, які дзеля ўлады і папулярнасці гатовы пайсці на ўсё. Другія ледзь не багатварылі, бачылі ў ім сапраўднага лідара. На небасхіле беларускай палітыкі ён прамільгнаў нібы метэор і знік, пакінуўшы яркі след.

Сёння 90 год з дня нараджэння Арлена Кашкурэвіча

Творцу, які зрабіў «бачнымі» творы Быкава, Караткевіча, Гусоўскага, узгадвае svaboda.org.