Уладзіслаў Гарбацкі

«Крык народаў»

Французская прэса міжваеннага перыяду ігнаравала беларускую тэму, бо бачыла на іншым баку Еўропы хіба Расію-СССР. Так было і з прычыны адсутнасці рэальнай беларускай дзяржавы, і з прычыны моцных сувязяў паміж Расіяй і Францыяй. Ім зручней было ігнараваць геапалітычныя змены і хварэць на геаграфічную слепату.

«Чорныя макі» Вольгі Гапеевай

Падаецца, прароцтва Арцюра Рэмбо пра тое, што «Паэтка ў будучыні знойдзе невядомае (…), адкрые дзівосны, недасяжны, брыдасны і далікатны свет», цалкам спраўдзілася ў беларускім выпадку дзякуючы Вользе Гапеевай.

Федэрацыйны пакт паміж Мінскам і Масквой

Францыя — адна з вялікіх дзяржаваў Еўропы і свету сто гадоў — таму мала цікавілася Беларуссю, якую бачыла ў зоне інтарэсаў царскай, а потым і савецкай Расіі. Аднак сто гадоў таму ў французскім парламенце пад уплывам сацыялістаў усё ж такі паўставалі дэбаты і пытанні аб Беларусі.

Як беларусы ў 1928 годзе гей-шлюбам палохалі

Дзевяноста гадоў таму — 4 ліпеня 1928 года — у віленскай газеце «Сцяг Працы», якую выдавалі беларускія левыя, было надрукавана апавяданне «Дзіўнае вяселле» пад псеўданімам П. Асака. Пад гэтым псеўданімам друкаваўся больш вядомы Пётра Мятла (1890–1936), які меў яшчэ адзін псеўданім — П.Чабор. У кароткім аповедзе беларускі аўтар уявіў, «як мужчына з мужчынам жэніцца», а ўрэшце, і дзіцё заводзяць.

Першая: невядомая Палута Бадунова

Не ўсё яшчэ сказана, напісана пра Палуту Бадунову — першую сучасную беларуску высокага палітычнага ўзроўню. Першую народную сакратарку-міністарку. Адну з першых рэспубліканак. Першую незалежніцу.

Невядомая спадчына: этналагіня Ніна Абрамчык

Амаль выпадковае адкрыццё этналагічнай дзейнасці Ніны Абрамчык — чарговы напамін пра тое, што мы слаба ведаем сваю культуру, не цэнім дыяспару, якая будавала масткі з іншымі культурамі, мовамі і спадзяваліся пра масты з радзімай.

Аляксандр Надсан (18+)

Што пісала французская прэса пра БНР і «беларутэнскае пытанне»?

Францыя праігнаравала першыя крокі маладой Беларусі. У зацемцы Le Gaulois паведамлялася пра дзейнасць Рады БНР, якая заклікала ануляваць Берасцейскую дамову і абвясціла беларускую незалежнасць на тэрыторыі ад Горадні да Смаленску, ад Віцебску да Чарнігава. І гэта быў адзіны водгук на абвяшчэнне БНР. Аднак...

Франкамоўная беларусіка лонданскай Скарынаўкі

У нетрах лонданскай Скарынаўкі знаходзяцца шмат цікавостак па-французску пра Беларусь.

Аляксандр Надсан — апошні апякун беларушчыны

Сёння айцу Надсану споўніўся б 91 год. Ужо больш за два гады, як асірацела дыяспара, а разам з ёй і ўся Беларусь. Але калі ў беларусаў Беларусі застаецца сама краіна, то ў беларусаў дыяспары са сконам айца знікла моцная повязь з радзімай.

Забыты змагар франкамоўнай беларусікі

Сорак гадоў таму, 28 ліпеня 1977 года, у Парыжы памёр слынны святар, пісьменнік, публіцыст, дыяспарнік, мемуарыст Леў Гарошка. Вядомы ён быў у дыяспарнай Беларусі як святар ды хрысціянскі празаік, аднак дасюль застаюцца невядомыя іншыя бакі яго дзейнасці.

Апошні беларускі дэмакрат старой гвардыі

Дасведчаны, дыпламатычны, загартаваны рэальнай палітыкай і вязніцай у Лукішках, ён як ніхто выдатна разумеў «беларускую хваробу» так добра вядомую нам сучасным — несалідарнасць, няўменне ісці на кампраміс. А яшчэ ён быў нязручным, бо адважыўся на разбіццё міфаў...

Амбруаз Жабэр: «Беларускі рух і Польшча»

Паміж дзвюма сусветнымі войнамі яшчэ адзін француз цікавіўся Беларуссю — гісторык‐паланіст, патомны прафесар гісторыі Грэнобльскага ўніверсітэта Амбруаз Жабэр.

Макмілін заўсёды вязе ў Беларусь добрае надвор’е

Арнольд Макмілін — ці не галоўны цяпер беларускі асветнік англамоўнага свету — 21 чэрвеня адзначае 75-годдзе. Прафесар, літаратуразнаўца, чалавек з непаўторным пачуццём вострага і трапнага гумару.

Мова жыцця Зоры Кіпель

Успаміны і дзённікі Зоры Кіпель, выбітнай дыяспарнай дзяячкі, рэдактаркі газеты «Беларус», бібліятэкаркі, літаратуразнаўцы, чакаюць да сёння не проста свайго чытача, а сваіх спецыялістаў і папулярызатараў. «Так выглядае, што ў наш час можна мець дзве Бацькаўшчыны», — пісала яна.

На золку французскай беларусікі: Рэнэ Мартэль

Рэнэ Мартэль больш за 80 гадоў таму напісаў не проста першую досыць поўную працу пра Беларусь, але ўзняў голас супраць Расіі і Польшчы, якія вынішчалі беларускую культуру і хавалі свае злачынствы ад Еўропы. Пра што яшчэ ён пісаў?  

Таямніцы лонданскай Скарынаўкі: «Жан і Жак, альбо Падроблены рай»

Скарынаўка вабіць многіх, запрашае адзінкі і хавае ў сваіх сховах шматлікія таямніцы. Вельмі хачу падзяліцца той, якая шармуе ўсіх і адкрые яшчэ адзін невядомы і таленавіты бок нашай дыяспары.