Паводле ацэнак экспертаў, эканамічная сітуацыя ў гэтым годзе можа справакаваць закрыццё або продаж суб'ектаў гаспадарання і адток капіталу з Беларусі ў сумежныя краіны. І, мяркуючы па
ўсім, шматлікія ўладальнікі бізнэсаў не збіраюцца чакаць цяжкіх часоў. Масавы распродаж гатовага прыватнага бізнесу не толькі не спыніўся, але працягвае набіраць абароты.
У прыватнасці, паводле ацэнак бізнес-брокера, кіраўніка праекта Vashafirma.by Юрыя Эбера, сёння ў адкрытым продажы заяўлена прадпрыемстваў недзяржаўнай формы ўласнасці на суму 147,3 млн. долараў.
Гэта на 20% больш, чым на пачатак 2011 года (122,4 млн. долараў). Прычым у пераліку на нацыянальную валюту рост прапаноў у вартасным выражэнні склаў 335%!
Рост прапаноў выкліканы крызіснымі з'явамі 2011 года. «У адрозненне ад дзяржаўных распродажаў, рынак продажаў гатовага прыватнага бізнэсу нельга запланаваць, ён развіваецца стыхійна, у
залежнасці ад эканамічнай сітуацыі, створанай на дадзены момант часу», - тлумачыць Юрый Эбер.
«Да прыкладу, у 2006-2007 гадах пераважная большасць прадаваных прадпрыемстваў адносіліся да дрэваапрацоўчай прамысловасці. У той жа час значна падаражэла сыравіна пасля таго, як усе
недзяржаўныя вытворцы сталі закупляць драўніну на таварна-сыравіннай біржы, а льготы для прадпрыемстваў з замежным капіталам былі адмененыя. Займацца гэтым відам дзейнасці стала эканамічна нявыгодна
", - адзначае эксперт.
У 2007 годзе, апрача таго, пасля змены ўмоў рэалізацыі алкагольнай прадукцыі гандлёвымі прадпрыемствамі, рэзка падвысіўся попыт на прадпрыемствы з гандлёвымі плошчамі больш за 50 кв.м. Аналагічная
сітуацыя складалася з фірмамі, якія займаюцца аптэчнай дзейнасцю.
У снежні 2008 года, па словах Эбера, назіраўся проста валавы продаж прыватных унітарных прадпрыемстваў, у якія практычна гвалтоўна пераводзіліся індывідуальныя прадпрымальнікі. Як аказалася, зладзіць
з новай формай уласнасці многія ІП былі фінансава не ў стане.
А 2011 год стаў для большасці суб'ектаў гаспадарання годам падзення продажаў, рэнтабельнасці, выручкі, прыбытку і вымывання абаротнага капіталу. І фінансавая няўстойлівасць выклікала рост прапаноў аб
продажы гатовага бізнесу. Нізкая прыбытковасць або стратнасць і раней былі адной з ключавых прычын выстаўлення прадпрыемстваў на продаж. Але ў 2011 годзе гэтая тэндэнцыя шматкроць ўзмацнілася.
Прычым, як адзначае Юрый Эбер, сталі актыўна выстаўляцца на продаж і буйныя па беларускіх мерках (звыш 1 млн. долараў) прадпрыемствы. «Раней яны амаль не прадаваліся. Але крызіс і
дэвальвацыя выклікалі рост прапаноў такіх кампаній », - канстатуе эксперт. Па гэтай прычыне сярэдні кошт аб'ектаў, прапанаваных на продаж, захаваўся на ўзроўні 200 тысяч долараў.
Сёння, як і ў пачатку 2011 года, на аднаго пакупніка прыпадае прыкладна 15 прадаўцоў. «Але калі раней большасць пакупнікоў цікавілася бізнесам да 70 тысяч долараў, то цяпер - да 20 тысяч
долараў», - заўважыў Юрый Эбер.
Да беларускага рынку ў сувязі з пачаткам шчыльных інтэграцыйных працэсаў працягвае праяўляць павышаную цікавасць расійскі бізнес. Колькасць расіян, што цікавіліся набыццём гатовага бізнесу ў
Беларусі, у другім паўгоддзі 2011 года павялічылася на 42% супраць першага квартала.
«Але ўсплёск цікавасці з боку расіян і казахаў будзе тады, калі ў нас хоць бы паўгода будзе стабільная эканамічная сітуацыя. У мінулым годзе купляй гатовага прыватнага бізнесу цікавіліся
многія замежныя буйныя інвестары. Яны былі гатовыя ўкласці немалыя сумы, пачынаючы ад 100 млн. долараў. Але здзелкі ў выніку не заключаліся. Усіх палохала эканамічная нестабільнасць », -
заўважае эксперт.
У прыватнасці, па гэтай прычыне не была прададзеная транспартная фірма ў Брэсце.
«Гэта добры актыў, які мае перспектывы для развіцця - пераўтварэнне ў лагістычны цэнтр. Маса пакупнікоў з Расіі і Казахстана цікавілася кампаніяй, тым больш і актыў каштаваў для іх не так
шмат. Аднак купля не адбылася. Уся прычына ў эканамічнай стабільнасці. Калі гэта будзе, тады інвестары будуць не толькі прыглядацца да актываў, але і купляць іх », - падкрэслівае Юры
Эбер.
Калі, вядома, будзе, што купляць. Па словах эксперта, інвестараў цікавяць толькі буйныя актывы, якіх беларускі рынак можа прапанаваць не так шмат: «Для нас, напрыклад, сярэдні бізнэс - гэта
абароты ў 1 млн. долараў, для Расіі гэта наогул не абароты. І расійскія кампаніі, калі мы гаворым пра сур'ёзных фундатараў, не бачаць сэнсу замарожваць свае грошы ».
Таму па-ранейшаму асноўнымі пакупнікамі гатовага прыватнага бізнэсу застануцца беларускія інвестары. Але заключаць здзелкі, па словах Юрыя Эбера, яны будуць толькі пры наяўнасці свабодных рэсурсаў і
неабходнасці пашыраць свае вытворчасці. «Калі рэсурсаў не будзе, то ніхто не будзе думаць аб пашырэнні і, адпаведна, аб куплі актываў», - перакананы эксперт.
Мяркуючы ж па планаваных заканадаўчых зменах, рэсурсы ў беларускага бізнесу будуць вымывацца, і гэта можа прывесці не да росту попыту, а да новага ўсплёску прапаноў. Бо, напрыклад, з-за росту базавай
велічыні ў тры разы (з 1 красавіка) вырасце і арэнда, што паставіць многія суб'екты прадпрымальніцтва на мяжу банкруцтва.
«Спадзяюся, што гэтага не адбудзецца. Бо для шэрагу вытворчасцяў і сферы паслуг гэта будзе катастрофа. Бізнэс, у якога і сёння арэндныя плацяжы складаюць больш за траціну ўсіх прыбыткаў,
будзе зачыняцца. І як паказаў 2011 год, многія з-за пагоршанага фінансавага становішча нават не спрабавалі прадавацца. Яны проста забіралі абсталяванне і зачыняліся », - адзначае Юрый
Эбер.
Андрэй Кажамякін, naviny.by
