Праект «Genius Loci», прысвечаны Чэславу Немэну
Яго першы выпуск таксама прысвечаны нашаму славутаму земляку, ураджэнцу Гродзеншчыны, выдатнаму спеваку Чэславу Немэну. Прэзентацыя праекту 2 сакавіка адбылася ў сталічнай галерэі «Дом карцін».
Вера Юр’еўна Савіна падзялілася з “Новым Часам” развагамі пра задуму «Genius Loci»: «Зараз, насуперак усім перашкодам, мы бачым цікавы, высакародны народны рух, накіраваны на вяртанні імёнаў нашых славутых землякоў. Гэта адчуваецца, калі бываеш у вёсках і мястэчках, адкуль яны ішлі ў вялікі свет, у школьных і краязнаўчых музеях, прысвечаных слаўным імёнам землякоў.
Аўтар ідэі праекта "Genius Loci" Вера Савіна
Тое ж можна сказаць і пра Чэслава Немэна, які пражыў у Беларусі 19 гадоў. Для яго гэта быў час, калі фарміраваўся талент, калі закладваўся падмурак яго асобы. Таму Чэслаў Немэн, як можа мала хто з нашых землякоў, заўсёды вяртаўся ў родныя мясціны не толькі ў творчасці і ўспамінах, але і ў жыцці — часта прыязджаў у родную вёску Старыя Васілішкі на Гродзеншчыну, калі бываў на гастролях па СССР.
Фільм «Гэты дзіўны свет…Чэслаў Немэн» (рэжысёр Валер Гаравы. — А.М.), які выйшаў на экраны, атрымаў грандыёзны рэзананс: пачалі гаварыць пра стварэнне музею Чэслава Немэна ў Старых Васілішках. Разам з колам аматараў творчасці Чэслава Немэна мы звярнуліся да мясцовых уладаў з прапановай наконт яго стварэння. У райвыканкаме нас ахвотна падтрымалі — і музей пачаў сваё жыццё з напаўнення экспанатамі, звязанымі з жыццём самога Чэслава і сям’і Выджыцкіх. Цяпер музей у Старых Васілішках пераўтварыўся ў цэнтр прыцягнення прыхільнікаў творчасці Немэна з усяго свету: Беларусі, Польшчы, Літвы, Украіны, Расіі, і прымае да трох тысяч турыстаў на год.
Выгляд тытульных старонак альбома, прысвечанага Чэславу Немэну
Папулярнасць музея падштурхнула нас да ідэі выдаць цыкл друкаваных буклетаў пад слоганам «Вернем Гісторыю з Эміграцыі!» Мне здаецца, што назва выдання цыклу «Genius Loci» адпавядае задуме — геній ці душа места, які апякуецца яго жыхарамі».
Дызайнер і фатограф выдання Віталь Раковіч адзначыў тое, што многія персанажы будучага выдавецкага цыклу — эмігранты не толькі ў прасторы, але і па часе. І хацелася б вярнуць іх забытыя імёны ў беларускі культурна-гістарычны кантэкст. «Цяпер у нас сабрана візуальная інфармацыі і тэксты прыкладна на 20 буклетаў, прысвечаных выхадцам з Беларусі. Дарэчы, альбомы будуць выдадзены на беларускай, польскай, рускай і англійскай мовах. Рыхтуюцца да выдання буклеты, прысвечаныя мастакам Язэпу Драздовічу, Раману Семашкевічу, Хаіму Суціну, Файбіш-Шрага Зарфіну, фатографу Бенядзікту Тышкевічу, апошняй уладальніцы сядзібы ў Суле, мецэнатцы Альжбеце Ленскай і іншым постацям нашай мінуўшчыны», — падкрэсліў Віталь Раковіч.
Сцэнарыста Вера Савіна і дызайнер Віталь Раковіч распавядаюць пра новы праект
Буклет «Genius Loci», прысвечаны Чэславу Немэну — першае выданне, якое адкрывае праект. Большая частка яго накладу пойдзе ў музей, які існуе на ахвяраванні наведвальнікаў. Так ініцыятары праекту спадзяюцца дапамагчы ў даглядзе музею і яго ўтрыманні.
Экспазіцыя музея Ч.Немэна ў Старых Васілішках
Для таго, каб выдавецкія планы ініцыятараў праекту рэалізаваліся, у самым хуткім часе плануецца распачаць актыўную краўндфандынгавую кампанію на беларускай платформе ulej.by. Яе ініцыятарамі запланаваны і выданне больш якаснай, сувенірнай limit edition-версіі буклета «Genius Loci», а таксама, правядзенне музычнай прэзентацыі праекту з мэтай дапамогі музею Чэслава Немэна ў Старых Васілішках…
Вобраз-мроя вялікага спевака
Госця прэзентацыі, салістка этна-эмбіент-гурта «Дзівасіл» Іна Перасецкая-Малаковіч, якая ўдзельнічала ў стварэнні музею, распавяла пра адкрыццё на гарышчы хаты Выджыцкіх унікальных па каштоўнасці знаходак, датычных да дзяцінства Чэсіка.
Салістка трыо Dzivasil Іна Перасецкая-Малаковіч распавядае аб сваёй знаходцы
«Залезці на гарышча старой хаты было для нас было нейкім азарэннем, вынікам шостага ці сёмага пачуцця. Там пад саломай знаходзілася шмат асабістых рэчаў будучага спевака — вучнёўскія сшыткі, ноты, якія ён перапісваў для аркестра, фрагменты фотаплёнак, з якіх потым зрабілі цікавыя здымкі. Выдатна, што гэтая знаходка стала своеасаблівым мосцікам паміж яго жыццём рок-зоркі ў Польшчы і тым, што ён пакінуў у Беларусі», — адзначыла спявачка, якая здаўна захапляецца творчасцю геніяльнага земляка.
Ля мікрафону Іна Перасецкая-Малаковіч
На просьбу выканаць нейкую кампазіцыю Чэслава Немэна, Іна Перасецкая-Малаковіч адзначыла, што спеўная творчасць Немэна — абсалютна мужчынская. Жанчыне трэба поўнасцю змяніць танальнасць і манеру свайго выканання, што будзе супярэчыць аўтарскай задуме твора. Таму Іна Перасецкая-Малаковіч не стала рызыкаваць, а выканала некалькі апрацовак беларускага, польскіх і цыганскіх народных песень, традыцыйную песню «Вакол спяваюць салаў’і» (у перакладзе Алеся Камоцкага), а таксама асабістую кампазіцыю «У блакітным лесе».
Праект «Genius Loci», задуманы Верай Савінай і Віталём Раковічам, ад пачатку планаваўся адкрытым для розных аўтараў, для малавядомых, але заслужаных асобаў беларускай гісторыі і мастацтва. Спадарыня Савіна, завяршаючы прэзентацыю, нагадала слоган праекту: «Вернем гісторыю з эміграцыі», які, яна спадзяецца, выкліча не толькі цікаўнасць, але і жаданне падтрымаць яго ўсімі магчымымі сродкамі.
Абмеркаванне:
Аляксандра