Гісторыя Беларусі, гістарычныя асобы, постаці і падзеі мінуўшчыны

Хатынь: хто спаліў беларускую вёску

Калі выявілася, што шыла ў мяху не схаваеш, загаварылі пра ўкраінскіх нацыяналістаў, а значыць, і пра Бандэру. Ці былі ў Хатыні «бандэраўцы», і хто ж спаліў беларускую вёску?

2017-06-22
Алесь Кіркевіч

Як забаўляліся нашчадкі Францішка Багушэвіча

Пра свавольствы родзічаў Францішка Багушэвіча распавяла праўнучка класіка беларускай літаратуры Крыстына Шманьда.

20-06-2017

Геній польскай выведкі з Віленшчыны

Сапраўдным геніем польскай выведкі ў гады Другой Сусветнай вайны быў ураджэнец Віленшчыны Міхал Рыбікоўскі. За свае баявыя заслугі ён быў двойчы ўзнагароджаны Крыжом Віртуці Мілітары. А памёр герой у Канадзе.

18-06-2017
Ігар Мельнікаў
2

З чаго смяяліся ў Заходняй Беларусі?

Заходнебеларуская міжваенная карыкатура — гэта ўнікальная з’ява. Гумарыстычныя графічныя малюнкі беларус з Наваградка альбо Гродна ў той час мог знайсці на старонках адпаведных часопісаў, назвы якіх, на жаль, таксама прызабытыя: «Авадзень», «Асва» ды легендарная «Маланка».

17-06-2017
Алесь Кіркевіч
1

Цяжкі выбар Рыгі і Таліна

Краіны Балтыі 14 чэрвеня адзначаюць Дзень памяці ахвяраў камуністычных рэпрэсій. У гэты дзень у 1941 годзе ў Латвіі, Літве і Эстоніі пачаліся масавыя дэпартацыі. Але на самай справе пачалося ўсё годам раней.

14-06-2017
Ігар Мельнікаў

«Са злосцю кідаў бураком у партрэт таварыша Сталіна»

Суд 3 участка горада Мінска ў складзе суддзі Манько, засядацеляў Шымковіча і Баркоўскага пры сакратары Стрыгун 4 жніўня 1935 года прыгаварыў Аляксея Фёдаравіча Змітровіча з калгасу «Зара» Астрашыцка-Гарадоцкага сельсавета да двух гадоў пазбаўлення волі. Можна сказаць, што яму пашанцавала.

10-06-2017
Уладзімір Валодзін

Варшава адзначае 75-ю гадавіну місіі Карскага

6 чэрвеня Музей Варшаўскага паўстання правёў інагурацыю акцыі ўшанавання памяці 75-годдзя місіі Яна Карскага. Ён першы перадаў на Захад доказы нацысцкага генацыду габрэяў у акупаванай Польшчы.

06-06-2017

«Той доўг шмат хто не сплаціў»

Аднаму з найбольш вядомых беларускіх эмігрантаў, грамадскаму дзеячу, аўтару кнігі «Беларусы ў ЗША», доктару Вітаўту Кіпелю 30 мая спаўняецца 90 гадоў. Напярэдадні я вырашыла распытаць юбіляра пра яго студэнцкія гады, і наогул пра беларускае студэнцтва ў Бельгіі 1950-х.

30-05-2017
Наталля Гардзіенка

«Следуя верно ленинским заветам»

Чым запомнілася "Беларуская музычная восень" 1982 года? Чаму спартсмены-барцы лепшыя за артыстаў? Чаму ўсе хацелі на "сясцёр, а сімфонія была нікому не патрэбная"? Пра гэта гісторыя ад Паўла Церашковіча.

29-05-2017
Павел Церашковіч

Hurtok bihik u zodziszkah u centry ksjondz hadleuski

БХД 100 год таму: забытыя перамогі

Што агульнага паміж БХД сённяшняй і стогадовай даўніны? Пра генезіс БХД распавядае даследчык гісторыі хрысціянскай дэмакратыі ў Беларусі Андрэй Вашкевіч. Ён лічыць, што БХД, якая была ў 1920–1930-я гады, больш ніколі не паўторыцца.

24-05-2017
Алесь Кіркевіч

18622323 1529821487076753 6399333912344657946 n

Што падавалі ў менскіх рэстаранах у 1913 годзе

Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі апублікаваў у фейсбуку фотаздымак меню аднаго з прэстыжных менскіх рэстаранаў «Grand Café Select» (на рагу вуліц Захар’еўскай і Багадзельнай), датаваны 1913 годам.

23-05-2017

Ramantycznae ujaulenne pra palesse u ab ektyve polskaha fatohrafa 1930 h hadou

Палессе — асобны кантынент, які немагчыма прысабечыць

Каму належыць Палессе, падзеленае паміж украінцамі і беларусамі? Ці Смаленск і Бранск — нашы? А што з Беласточчынай? Прыадкрыць завесу над гэтымі нацыянальнымі дылемамі мы вырашылі разам з гісторыкам Андрэем Вашкевічам.

22-05-2017
Алесь Кіркевіч
3

і«Сямейны гаршчок заўсёды кіпіць»

Ураджэнец Рэчыцы, знакаміты славіст Мітрафан Доўнар-Запольскі яшчэ гімназістам і студэнтам здзейсніў некалькі этнаграфічных экспедыцый.

20-05-2017
Валянціна Лебедзева

Антон Валынчык жыў песняй

Хачу расказаць чытачам «НЧ» пра Антона Валынчыка — нашага таленавітага земляка, харавога дырыжора, кампазітара, педагога, заслужанага работніка культуры Беларусі. Таленавітага, але забытага. У 1939 годзе ён пераехаў з сям’ёй у Слонім у свой дом, які ён пабудаваў яшчэ пры паляках.

17-05-2017
Сяргей Чыгрын

Вайна як неперажытая траўма

Якая калектыўная памяць пра вайну ў цяперашнім беларускім грамадстве?

16-05-2017
Ганна Кавалёва

«Вогненная вёска» Алеся Адамовіча

Гэты населены пункт нагадвае нявесту, якой усім раёнам збіралі добры пасаг на працягу многіх гадоў, але па нейкіх прычынах так і не выдалі замуж. Гады ідуць, сабранае псуецца і гіне. Але ўсе ж такі Глуша — патэнцыйна зорнае турыстычнае мястэчка — чакае і спадзяецца.

16-05-2017
Дзіяна Пінчук

«Было страшна, калі жанчыны крычалі», — апошняя сведка забойстваў у Курапатах

90-гадовая Вольга Бароўская, якая сведчыла па справе расстрэлаў у Курапатах, успамінае перажытае.

15-05-2017

Трагедыя беларускай інтэлігенцыі

У маі 1931 года АДПУ сфальсіфікавала справу Працоўнай сялянскай партыі, па якой асуджана на розныя тэрміны зняволення і высылкі 59 чалавек, па беларускаму філіялу Прампартыі пастановай калегіі АДПУ Беларусі ад 12 верасня 1931 года рэпрэсавана 30 чалавек.

15-05-2017
Ігар Кузняцоў

Як разгаралася і патухала «Полымя»

У Беластоку мясцовая моладзь паспрабавала заснаваць беларускі тэатральны кааператыў «Полымя». Але не так усё проста ў іх складвалася. Напрыклад, Ганна Абуховіч была пакарана штрафам 200 злотых за арганізаванае таварыства без адпаведнага паведамлення адміністрацыйным уладам.

13-05-2017
Сяргей Чыгрын

Zakljucheno tajnoe soglashenie mezhdu nkvd i gestapo o sotru 528242141928d

НКУС — Гестапа: шлюб па разліку

Ранняй восенню 1936 года германскі пасолр Шуленбург выказаў Молатаву і Літвінаву пажаданне, каб германскія грамадзяне, што знаходзіліся пад следствам НКУС, прызнаныя невінаватымі, або тыя, супраць каго маецца недастаткова доказаў, былі высланы з СССР.

12-05-2017
Ігар Кузняцоў

Дух яго не зламалі. З успамінаў Міколы Канаша

Напачатку 1990-х я пазнаёміўся з вязнем сталінскіх лагераў Міколам Канашам, перапісваўся з ім, пытаўся пра беларускіх паэтаў, якія прайшлі ГУЛАГ. Аднойчы спытаў і пра сябра Саюза вызвалення Беларусі Віталя Губарэвіча.

10-05-2017
Сяргей Чыгрын